Katarzyna Filińska
Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego
V rok specjalizacji nauczycielskiej z filozofii i etyki
(2011)

KONSPEKT Z FILOZOFII

Temat:

Muzo-natchniuzo co do mnie mówisz? –
schemat komunikacyjny R. Jacobsona i funkcje języka.

Szkoła: liceum.

Cel ogólny: Poznanie schematu komunikacyjnego R. Jacobsona oraz poszczególnych funkcji języka.

Cele szczegółowe:
Wiedza:
-    uczeń potrafi wymienić elementy składowe sytuacji komunikacyjnej;
-    uczeń potrafi wskazać funkcję językową poszczególnych składników sytuacji komunikacyjnej;
Umiejętności:
-    uczeń potrafi scharakteryzować daną wypowiedź poprzez wskazanie poszczególnych składowych sytuacji komunikacyjnej;
-    uczeń potrafi określić funkcję językową, jaką dominuje w danej wypowiedzi.

Materiały: klocki, wiersz M. Białoszewskiego – Muzo natchniuzo*.

Metody i formy pracy: praca w grupach, ćwiczenie aktywizujące, czytanie wiersza, elementy wykładowe.

Plan lekcji:
1.    Powitanie, sprawdzenie obecności, przedstawienie tematu lekcji.
2.    Dzielimy klasę na dwie grupy. Każda grupa wybiera jedną osobę, która siada tyłem do reszty grupy – grupa nie może widzieć, co ona będzie robiła. Osobom w grupach dajemy ułożoną z klocków figurę, zaś osobom, które siedzą same, dajemy zestawy klocków (zestaw musi zawierać tyle samo klocków, co figura, którą mają grupy). Następnie wyjaśniamy na czym polegać ma zadanie: ci, którzy dostali figurę z klocków, mają pokierować osobą z zestawem klocków w taki sposób, by ta ułożyła identyczną figurę. Można wydawać polecenia, zadawać pytania, ale nie można podglądać. Jeśli klasa jest nieliczna wówczas nie trzeba tworzyć dwóch grup.
3.    Kiedy grupy uznają, że wykonały już zadanie, sprawdzamy, czy zrobiły to pomyślnie. Pytamy uczniów, co sprawiło im najwięcej kłopotów podczas wykonywania zadania, a co było cenną pomocą. Pytamy, jakie elementy są niezbędne do tego, by komunikacja między osobami była skuteczna, tzn. aby osoby się zrozumiały.
4. Potem porządkujemy to, co powiedzieliśmy, w schemat Jacobsona (krótko nakreślamy postać). Przechodzimy do opisu funkcji, jaką pełnią poszczególne elementy sytuacji komunikacyjnej. Upewniamy się, czy podane informacje zostały zrozumiane: prosimy o przypisanie funkcji języka do wypowiedzi, które padały podczas wykonywania zadania. Poza tym prosimy o podanie innych przykładów dla poszczególnych funkcji, bądź sami podajemy przykład i pytamy, jaką funkcję języka pełni.
5.  Następnie odczytujemy wiersz M. Białoszewskiego i pytamy uczniów, w jakim stopniu wiersz ten jest komunikatywny, co utrudnia bądź co ułatwia odczytanie i zrozumienie go, jakie funkcje językowe możemy przypisać poszczególnym elementom wiersza.
6.  Jeśli na punkt 5 nie starczy czasu na lekcji, można poprosić o wykonanie interpretacji wiersza w domu.

*Muzo-natchniuzo
  tak ci końcówkuję
  z niepisaniowości
  natreść
  mi
  ości i uzo