Hanna Banaszczyk
Podyplomowe Studia Filozoficzno-Etyczne
rok II (2010)
Temat lekcji: Satyra prawdę mówi…Moralny wymiar karykatur.
Cele:
- uczeń rozumie pojęcie odpowiedzialności za swoje działania,
- uświadamia sobie, że jest to zagadnienie szerokie i kluczowe w namyśle etycznym
- uczeń rozumie pojęcie celowości działania
Metody:
- dyskusja
- indywidualne poszukiwania
- burza mózgów
- metoda praktyczna - rysunek
Przebieg lekcji:
1. Rysowanie karykatur wybranego kolegi/koleżanki
2. Prezentacja połączona z konkursem dot. wybranych prac: rozpoznanie obiektu karykatury
a) Odpowiedzi na pytania: po czym poznałeś, że obrazek przedstawia właśnie tę osobę? (wyliczenie cech uwzględnionych przez karykaturę)
b) Grupowanie cech/elementów, które może uchwycić karykatura: cechy fizyczne/cechy charakteru/atrybuty przedmiotowe
3. Wybranie karykatur najbardziej zjadliwych.
4. Opinia bohaterów na temat rysunków: wierność, krzywdząca lub humorystyczna wymowa, odczucia związane z bycie bohaterem karykatury.
5. Wypisanie wniosków na tablicy:
a) Możliwe cele karykatury:
- satyryczny
- „oswajający” (zmniejszający dystans symboliczny między karykaturowaną osobą publiczną, a szarym odbiorcą)
- instrumentalny (obiektem ataku nie jest temat karykatury, lecz osoby/zjawiska z tematem związane); np. krytyka islamu poprzez karykatury Mahometa, krytyka dewocji poprzez karykatury znanych duchownych
6. Wniosek/pytanie: CZY KARYKATURA PODLEGA OGRANICZENIOM TEMATYCZNYM LUB FORMALNYM? CZY NA AUTORZE KARYKATURY SPOCZYWA JAKAŚ ODPOWIEDZIALNOŚĆ? JAK
7. Burza mózgów, zapisywanie wniosków (na twórcy karykatury spoczywa odpowiedzialność moralna; powinien znać cel, adekwatność środków użytych do stworzenia karykatury, przewidzieć konsekwencje, bilans szkód i korzyści).
8. Pytanie-dyskusja: Jak daleko można „pójść” w karykaturze? Czy są cechy, których nie powinno się w karykaturze uwzględniać (np. choroby, informacje, o których dowiedzieliśmy się w zaufaniu od bohatera karykatury, uczucia religijne)? Czy prawo powinno interweniować w sprawach karykatur, czy jest to kwestia jednostkowej odpowiedzialności moralnej, poczucia smaku.
9. Zad. domowe: porównaj słynne karykatury Mahometa ze znaną ci lub tylko wyobrażoną sobie karykaturą Jana Pawła II, czy budzą w tobie jednakowe odczucia? Odpowiedź uzasadnij.