mgr Wiktor Figiel
Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego
Absolwent studiów filozofia-komunikacja społeczna
i specjalizacji nauczycielskiej z filozofii/etyki
(2010)
Konspekt:
Temat: Reklama w kontekście języka i przestrzeni społecznej.
Gimnazjum, szkoła ponagimnazjalna.
Cele nauczania:
Poznawcze:
· Uczeń zna etapy projektowania i struktury reklamy.
· Uczeń zna podstawowe mechanizmy działania reklamy w przestrzeni publicznej.
· Uczeń potrafi wskazać rodzaje komunikatów reklamowych.
· Uczeń zapoznaje się z funkcjami reklamy i jej statusem w rzeczywistości społecznej (przede wszystkim ze względu na język i lokalizację reklamy)..
· Uczeń zna korzyści i zagrożenia wynikające z obecności reklam w przestrzeni publicznej.
Umiejętności:
· Uczeń tworzy reklamę w oparciu o etapy jej projektowania.
· Uczeń potrafi zidentyfikować strukturę i funkcję przykładowych reklam.
· Uczeń potrafi analizować poszczególne reklamy w różnych kontekstach – estetycznym, komunikacyjnym, społecznym (etycznym).
Lekcja 1
Przebieg lekcji
Zasadniczo praca będzie przebiegała w grupach, każdy z uczniów potrzebuje kartkę, długopis, ewentualnie dodatkowe pomoce biurowe (flamastry, etc).
1. Mapa pojęć
Nauczyciel podaje pustą kartkę ze słowem „reklama” –, uczniowie przekazują ją sobie kolejno; każda osoba dopisuje jeden wyraz, nieobecny na liście. Nie ma wymaganej określonej liczby słów, zakładam 10 jako wynik wysoki.
Cel: skupienie uwagi na temacie. Metoda: burza mózgów.
Czas: ok. 5 minut.
2. Miejsca reklamy:
Tabelka: Gdzie/Jak?
Uczniowie w grupach podają przykłady znanych im reklam i określają, gdzie i w jaki sposób są one zamieszczane (telewizja, radio, prasa, Internet, billboardy, w kinie przed właściwym filmem).
Cel: zebranie informacji o sposobach i miejscach reklamowania; tabelka będzie przydatna na drugiej lekcji.
Czas – do 5 min.
3. Analiza reklamy prasowej (komercyjnej i społecznej) – w oparciu o prezentację multimedialną „Reklama – jak działa?” [prezentacja, pdf] [prezentacja, pokaz slajdów]
Cel: uczniowie uczą się postrzegać reklamę sekwencyjnie, uświadamiając sobie jej strukturę i funkcje poszczególnych elementów/etapów (a także funkcję „wypadkową” reklamy). Rozpoznają różnice między rodzajami reklam w związku obecnością poszczególnych etapów/elementów oraz zamieszczoną w nich treścią.
2. Uczniowie podają przykłady innych funkcji reklamy niż w omówionych przykładach (np. edukacyjną, informacyjną, manipulacyjną).
Czas: 10 – 15 min.
3. Projektowanie reklamy*. Przedmiot – biała kartka A4, grupom podane są dwie wskazówki – adresat i funkcja. Omówienie pomysłów.
Ok. 15 minut
Zadanie domowe– indywidualne.
Uczeń wybiera ulubioną reklamę (obojętnie co do rodzaju, choć łatwiej będzie zaprezentować formę drukowaną) i zanalizować ją w podpunktach:
a) jakie instytucje lub znane osoby firmują tę reklamę?
b) kto jest adresatem / do kogo jest skierowana?
c) treść reklamy ( postacie – wiek, płeć, przestrzeń, uczucia i postawy, kompozycja – spokojna czy dynamiczna);
e) jaką funkcję ma pełnić ta reklama?
f) aluzje i skojarzenia ( z motywami literackimi, kulturowymi.
Jeśli analiza będzie niepełna, dokończy się ją wspólnie na lekcji.
Lekcja 2
Przebieg:
1. Dokończenie zadań z lekcji pierwszej.
Pytania: Co było trudne? Na co zwraca się przede wszystkim uwagę – przedmiot reklamy czy sposób przedstawiania?
Czas: ok. 5 min.
2. Ćwiczenie.
Uczniowie dostają dwa teksty reklamowe (bez informacji o samym produkcie), zadanie polega na podaniu dokładnej nazwy reklamowanego produktu.
Analiza tekstu pod względem użytych słów i zwrotów.
Cel: Uczniowie analizują komunikat pod względem znaczenia użytych słów i ich kompozycji. Uświadomienie sobie ogólnikowość i braku konkretnego znaczenia informacyjnego słów zawartych w opisie produktu.
Ok. 5 min.
3. Dyskusja oparta na przykładach – lekcyjnych i innych.
Problemy:
1. Korzyści/Zagrożenia reklamy, podzielone na dwa działy – język/otoczenie (wskazanie, jakie konsekwencje dla odbiorców mogą mieć poszczególne „języki” oraz lokalizacje reklam).
Język Otoczenie
Korzyści Zagrożenia Korzyści Zagrożenia
Wątki do omówienia:
· Gdzie zaczyna się i kończy reklama?
(reklamą stają się komunikaty za sprawą sposobu ich rozpowszechniania);
· Estetyka – fotografia (posłużenie się zdjęciami Oliviera Toscaniego – bez logo firmy) - obraz nie posiada już samodzielnego, autonomicznego sensu; brzydota reklam „masowych”;
Plusy: np. finansowanie różnych imprez, miejsc – np. Zoo na tramwajach,
· Język – (posłużenie się opozycją ulotka reklamowa – ulotka jakiegoś lekarstwa) - reklama jako manipulacja informacją („reklamizacja” nagłówków gazet, nieścisłość, montaż informacji i obrazu telewizyjnego); interakcja - „gra” z rzeczą reklamowaną; komunikacja – anonimowość autora, przekaz jednostronny, bezrefleksyjność, cel – zachowanie.
Plusy: wykorzystanie języka w reklamach „IKEA”
· Przemoc (Punkt wyjścia – plakat reklamy firmy odzieżowej poniżający policjanta). Przemoc jako powódź informacyjna (czy człowiek poszukuje reklam?); wszędobylskość reklamy (oparcie się na tabelce z lekcji 1.):
1. wizualna - billboardy na ulicy, tramwaj, metro, autobus, reklamy przy przeglądaniu gazet i czasopism; internet – automatyczne „pop-upy”; gazetki marketowe na skrzynkach pocztowych w klatkach mieszkaniowych;
2. dźwiękowa – wysłuchiwanie reklam w sklepach, radio;
3. audiowizualna - przekaz w TV oraz przed seansami w kinach (do 20 minut);
4. kontakt z drugą osobą – ulotki, gazeciarze, hostessy w sklepach.
Problem – niepisane reguły powszechności reklamy, przyzwolenie społeczne; byt
konieczny (a więc wartościowy), który należy zaakceptować.
Argumentacja idem per idem: skoro reklama jest - to znaczy, że jest potrzebna
(wartościowa), a zatem nie można być przeciwko niej.
Czas: ok. 30min.