| 
| Odsłony: 7777
Sebastian Wachowiak
Owocobranie w Sadzie Czynów
Czas realizacji: 30 minut
Poziom edukacyjny: gimnazjum i młodsi
Liczba uczniów: około piętnastu
Metody dydaktyczne: dyskusja, gra dydaktyczna
Formy pracy: praca indywidualna w interakcji z grupą i nauczycielem
Materiał dydaktyczne: gałąź, papierowe kule, miska z wodą, prześcieradło, ławka szkolna, nici
Cel główny: zwrócenie uwagi na moralny charakter czynów z życia codziennego oraz na konsekwencje bycia podmiotem tych czynów.
Cele operacyjne:
1. wiedza:
- uczeń rozumie, że czyny z życia codziennego mogą być dla nas wstydliwe, bądź nie, ze względu na ich odniesienie do wartości (dobra i zła), czyli ich moralny charakter
- uczeń wskazuje różne rodzaje czynów i różnice między nimi (rodzaje: 1. Czyny godne zapomnienia; 2. Czyny godne upublicznienia; 3. Czyny pośredniego rodzaju (które chcemy na przykład zachować w dyskrecji lub powierzyć tylko nielicznym)
- uczeń podaje przykłady czynów każdego rodzaju spośród wyżej wymienionych
- uczeń wyjaśnia specyfikę dyskrecji jako formy radzenia sobie z moralnym usytuowaniem własnych czynów
- uczeń rozumie, na czym polega bycie podmiotem czynów moralnych i wyjaśnia to własnymi słowami
- uczeń wskazuje na motywy różnego odniesienia do własnych czynów, np. wstyd, próżność, strach przed odrzuceniem, duma, chęć podzielenia się radością
- uczeń przedstawia, jakie konsekwencje mogłaby mieć powszechna jawność czynów
- uczeń tłumaczy, jakie konsekwencje mogłaby mieć sytuacja, w której ktoś ujawnia to, co powinno być ukryte lub ktoś chciał, by takie było
- uczeń tłumaczy na przykładzie oddziaływania wychowawczego, komu i dlaczego przyzwalamy na działanie niezgodne z wolą podmiotów czynów moralnych (ujawnianie i skrywanie)
2. umiejętności:
- uczeń kształci umiejętność moralnej refleksji nad praktyką życia codziennego
- uczeń wkracza w świat wartości, w którym za codzienne życie warto brać odpowiedzialność – uczy się tej odpowiedzialności; uczeń traci naiwność, co do statusu własnych działań, które nie powinny jawić się mu jako obojętne moralnie
- uczeń rozwija kompetencję moralną, wartościując czyny z życia codziennego
- uczeń rozwija wyobraźnię poprzez uczestnictwo w złożonej grze dydaktycznej
Opis gry: Dzieci uczestniczą w grze: Owocobranie w Sadzie Czynów. Podchodzą kolejno do Drzewa Czynów (będzie to prawdopodobnie dość rozłożysta gałąź z papierowymi kulami przymocowanymi nićmi do gałązek) i zrywają pojedynczo Jabłka Czynów (owe papierowe kule, na których wewnątrz wypisane są poszczególne czyny z życia codziennego, które mogą przydarzyć się każdemu dziecku; na każdym jabłku inny czyn lub ewentualnie kilka czynów się powtarza). Następnie je rozwijają i odczytują hasło, które w danym Jabłku zamieszczono.
Lista haseł-czynów:
- okłamałam/em rodziców w sprawie oceny w szkole
- pomogłam/em koleżance w przygotowaniach do sprawdzianu
- przepisuję prace domowe od znajomych w szkole
- zdradziłam/em sekret koleżanki, którego miałam/em nie wyjawiać
- boję się chodzić do szkoły
- zostałam/em pobita/y
- znajomi ze szkoły wstawili w internecie zdjęcia ze mną, o których istnieniu nie wiedziałem/am/ skoczyłem z wysokiego murka, choć rodzice mi na to nie pozwolili (wersja hasła dla młodszych)
- noszę ciuchy po bracie/siostrze
- nie znam tabliczki mnożenia
- mam starszą/ego dziewczynę/chłopaka/ nie mam kolegów/koleżanek (wersja hasła dla młodszych)
- nie lubię ludzi ze swojej klasy
- słucham Lady Gagi/ jestem słabeuszem na w-fie (wersja hasła dla młodszych)
- opiekuję się młodszym bratem
- mam nowy telefon komórkowy/ zgubiłem/am swój piórnik (wersja hasła dla młodszych)
- pomogłam/em tacie w sprzątaniu domu
- namówiłam/em kolegę do popisania mazakiem szkolnej ławki, ale trafił do dyrekcji, bo nauczyciel go przyłapał
- widziałam/em, jak moi rodzice zaparkowali w niedozwolonym miejscu/ słyszałam/em, jak mój kolega/ koleżanka powiedział/a przekleństwo (wersja hasła dla młodszych)
Po losowaniu i odczytaniu hasła dzieci podejmują decyzję: czy czyn zapisany w Jabłku chcą wyrzucić do Jeziora Zapomnienia (miska z wodą odpowiednio przystrojona i podpisana), czy raczej wynieść na Górę Widoku/Uzewnętrznienia (jakiś mebel przykryty płachtą i również przystrojony oraz podpisany)? Jest jeszcze trzecia możliwość: Dyskretne Miejsce. Gdy dzieci zdecydują się na nią, powinny schować swój czyn do kieszeni. Każda decyzja może zostać publicznie umotywowana. Możliwe są pytania dodatkowe – w zależności od danej wówczas odpowiedzi, specyfiki hasła i innych problemów. Na koniec możemy poprosić, by któreś z dzieci ponownie zerwało Jabłko, lecz tym razem, po jego odpowiedzi, gdzie chciałoby je umieścić, stosujemy delikatną przemoc słowną, nakazując zrobić mu dokładnie odwrotnie niż ono samo chce. Prosimy, aby dzieci zachowały w pamięci tę sytuację.
Następnie przechodzi się do dyskusji.
Pytania po skończonej grze:
- Dlaczego niektóre czyny chcielibyśmy ukryć, a inne wyeksponować?
- Jakie są źródła każdego rodzaju zachowań? Czy jest może wspólne źródło? Jest nim być może: moralny charakter tych czynów. Dlaczego w ogóle pojawia się ta kwestia, problem, o którym rozmawiamy?
- Czym różnią się od siebie dane czyny?
- Jakie uczucia i myśli towarzyszą każdemu rodzajowi czynów?
- Jaką zaletę posiada Dyskretne Miejsce, której pozostałe miejsca nie posiadają? Na czym w życiu codziennym polega chowanie czynów w Dyskretnym Miejscu? Przykłady: zwierzenie się drugiej osobie z tajemnicy; prowadzenie pamiętnika; spowiedź, czyli powierzenie troski Bogu. Czy da się wyodrębnić jeszcze jakiś rodzaj czynów?
- Czy zawsze ode mnie zależy, jaki czyn zrobiłem? Zakres bycia podmiotem czynów moralnych i kwestia odpowiedzialności.
- Czy zapomnienie sprawia, że czyn się nie dokonał? Dlaczego chcemy, by niektóre czyny pozostały ukryte, a inne wyjawione? Wstyd, próżność, egoizm, strach przed odrzuceniem.
- Czy zawsze jest słuszne, aby czyny były jawne? Do czego mogłaby doprowadzić sytuacja, w której każdy wiedziałby o innych wszystko?
- Kto i które czyny ma prawo wyławiać z Jeziora Zapomnienia? Jak bardzo zmienia mnie samego to, że ktoś wyłowił moje Jabłko Czynu z Jeziora Zapomnienia? (Pytanie może poprzedzić próba wyłowienia któregoś Jabłka)
- W jakich sytuacjach ktoś postępuje odwrotnie do naszej woli i czyny, których nie chcemy ujawniać, ujawnia, a te, które chcemy pokazać, zataja? (Pytanie to nawiązuje do sytuacji z gry, w której nakazaliśmy zrobić któremuś uczniowi odwrotnie w stosunku do jego woli) Czy w tych sytuacjach ten ktoś ma prawo postępować w ten sposób? Dlaczego ludzie jednak tak postępują? Czy na przykład niektóre działania wychowawcze nie polegają właśnie na tym?
Instrukcja dla uczestników:
W tej grze będziesz musiał/a zadecydować, co zrobić z jabłkiem czynu? Po wejściu do sali ustaw się w rzędzie wraz ze swoimi koleżankami i kolegami. Następnie poczekaj na swoją kolej, by zerwać jabłko czynu – wisi ono na Drzewie Czynów. Drzewo Czynów będzie podpisane i z pewnością je zauważysz. Po zerwaniu Jabłka Czynu rozwiń je i przeczytaj grupie, a następnie zadecyduj, czy to Jabłko, które zerwałeś, chcesz utopić w Jeziorze Zapomnienia (jeśli wolałbyś, aby to, co w nim zapisano, zostało zapomniane przez innych ludzi), czy wynieść na Górę Widoku/Uzewnętrznienia (jeśli byłbyś dumny z tego, co w nim zapisano i chciałbyś zarazem, aby inni ludzie o tym wiedzieli). Jeśli nie uważasz, by czyn, który wylosowałeś zasługiwał na zapomnienie, a zarazem nie masz ochoty pochwalić się nim przed innymi, schowaj go po prostu do Dyskretnego Miejsca (czyli na przykład do własnej kieszeni). Jeśli chcesz, możesz wytłumaczyć reszcie, dlaczego podjąłeś taką, a nie inną decyzję.
Category: