mgr Wiktor Figiel
Instytut Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego
Absolwent studiów filozofia-komunikacja społeczna
i specjalizacji nauczycielskiej z filozofii/etyki
(2010)

Konspekt:
Temat: Reklama w kontekście języka i przestrzeni społecznej.

Gimnazjum, szkoła ponagimnazjalna.

Cele nauczania:

Poznawcze:
·    Uczeń zna etapy projektowania i struktury reklamy.
·    Uczeń zna podstawowe mechanizmy działania reklamy w przestrzeni publicznej.
·    Uczeń potrafi wskazać rodzaje komunikatów reklamowych.
·    Uczeń zapoznaje się z funkcjami reklamy i jej statusem w rzeczywistości społecznej (przede wszystkim ze względu na język i lokalizację reklamy)..
·    Uczeń zna korzyści i zagrożenia wynikające z obecności reklam w przestrzeni publicznej.

Umiejętności:
·    Uczeń tworzy reklamę w oparciu o etapy jej projektowania.
·    Uczeń potrafi zidentyfikować strukturę i funkcję przykładowych reklam.
·    Uczeń potrafi analizować poszczególne reklamy w różnych kontekstach – estetycznym, komunikacyjnym, społecznym (etycznym).

Lekcja 1

Przebieg lekcji

Zasadniczo praca będzie przebiegała w grupach, każdy z uczniów potrzebuje kartkę, długopis, ewentualnie dodatkowe pomoce biurowe (flamastry, etc).

1.    Mapa pojęć
Nauczyciel podaje pustą kartkę ze słowem „reklama” –, uczniowie przekazują ją sobie kolejno; każda osoba dopisuje jeden wyraz, nieobecny na liście. Nie ma wymaganej określonej liczby słów, zakładam 10 jako wynik wysoki.

Cel: skupienie uwagi na temacie. Metoda: burza mózgów.

Czas: ok. 5 minut.

2.    Miejsca reklamy:
Tabelka: Gdzie/Jak?
Uczniowie w grupach podają przykłady znanych im reklam i określają, gdzie i w jaki sposób są one zamieszczane (telewizja, radio, prasa, Internet, billboardy, w kinie przed właściwym filmem).

Cel: zebranie informacji o sposobach i miejscach reklamowania; tabelka będzie przydatna na drugiej lekcji.

Czas – do 5 min.

3.    Analiza reklamy prasowej (komercyjnej i społecznej) – w oparciu o prezentację multimedialną „Reklama – jak działa?”   [prezentacja, pdf]  [prezentacja, pokaz slajdów]

Cel: uczniowie uczą się postrzegać reklamę sekwencyjnie, uświadamiając sobie jej strukturę i funkcje poszczególnych elementów/etapów (a także funkcję „wypadkową” reklamy). Rozpoznają różnice między rodzajami reklam w związku obecnością poszczególnych etapów/elementów oraz zamieszczoną w nich treścią. 

2.  Uczniowie podają przykłady innych funkcji reklamy niż w omówionych przykładach (np. edukacyjną, informacyjną, manipulacyjną).

Czas: 10 – 15 min.

3. Projektowanie reklamy*. Przedmiot – biała kartka A4, grupom podane są dwie wskazówki – adresat i funkcja. Omówienie pomysłów.

Ok. 15 minut

Zadanie domowe– indywidualne.

Uczeń wybiera ulubioną reklamę (obojętnie co do rodzaju, choć łatwiej będzie zaprezentować formę drukowaną) i zanalizować ją w podpunktach:
a) jakie instytucje lub znane osoby firmują tę reklamę?
b) kto jest adresatem / do kogo jest skierowana?
c) treść reklamy ( postacie – wiek, płeć, przestrzeń, uczucia i postawy, kompozycja – spokojna czy dynamiczna);
e) jaką funkcję ma pełnić ta reklama?
f) aluzje i skojarzenia ( z motywami literackimi, kulturowymi.

Jeśli analiza będzie niepełna, dokończy się ją wspólnie na lekcji.

Lekcja 2

Przebieg:

1.    Dokończenie zadań z lekcji pierwszej.
Pytania: Co było trudne? Na co zwraca się przede wszystkim uwagę – przedmiot reklamy czy sposób przedstawiania?

Czas: ok. 5 min.

2.    Ćwiczenie.
Uczniowie dostają dwa teksty reklamowe (bez informacji o samym produkcie), zadanie polega  na podaniu dokładnej nazwy reklamowanego produktu.
Analiza tekstu pod względem użytych słów i zwrotów.

Cel: Uczniowie analizują komunikat pod względem znaczenia użytych słów i ich kompozycji. Uświadomienie sobie ogólnikowość i braku konkretnego znaczenia informacyjnego słów zawartych w opisie produktu.

Ok. 5 min.

3.    Dyskusja oparta na przykładach – lekcyjnych i innych.

Problemy:

1. Korzyści/Zagrożenia reklamy, podzielone na dwa działy – język/otoczenie (wskazanie, jakie konsekwencje dla odbiorców mogą mieć poszczególne „języki” oraz lokalizacje reklam).


           Język                               Otoczenie
Korzyści    Zagrożenia    Korzyści    Zagrożenia
           

Wątki do omówienia:


·    Gdzie zaczyna się i kończy reklama?
(reklamą stają się komunikaty za sprawą sposobu ich rozpowszechniania);

·    Estetyka – fotografia (posłużenie się zdjęciami Oliviera Toscaniego – bez logo firmy) - obraz nie posiada już samodzielnego, autonomicznego sensu; brzydota reklam „masowych”;
Plusy: np. finansowanie różnych imprez, miejsc – np. Zoo na tramwajach,

·    Język – (posłużenie się opozycją ulotka reklamowa – ulotka jakiegoś lekarstwa) - reklama jako manipulacja informacją („reklamizacja” nagłówków gazet, nieścisłość, montaż informacji i obrazu telewizyjnego); interakcja - „gra” z rzeczą reklamowaną; komunikacja – anonimowość autora, przekaz jednostronny, bezrefleksyjność, cel – zachowanie.
Plusy: wykorzystanie języka w reklamach „IKEA”

·    Przemoc (Punkt wyjścia – plakat reklamy firmy odzieżowej poniżający policjanta). Przemoc jako powódź informacyjna (czy człowiek poszukuje reklam?); wszędobylskość reklamy (oparcie się na tabelce z lekcji 1.):
1. wizualna - billboardy na ulicy, tramwaj, metro, autobus, reklamy przy przeglądaniu gazet i czasopism; internet – automatyczne „pop-upy”; gazetki marketowe na skrzynkach pocztowych w klatkach mieszkaniowych;
2. dźwiękowa – wysłuchiwanie reklam w sklepach, radio;
3. audiowizualna - przekaz w TV oraz przed seansami w kinach (do 20 minut);
4. kontakt z drugą osobą – ulotki, gazeciarze, hostessy w sklepach.
        Problem – niepisane reguły powszechności reklamy, przyzwolenie społeczne; byt       
        konieczny (a więc wartościowy), który należy zaakceptować.
  Argumentacja idem per idem: skoro reklama jest - to znaczy, że jest potrzebna    
  (wartościowa), a zatem nie można być przeciwko niej.

Czas: ok. 30min.